I. Nhớt là gì
Nhớt, hay còn gọi là dầu nhớt, là một loại chất lỏng chuyên dụng được sử dụng trong các động cơ xe máy, ô tô, máy móc công nghiệp và thiết bị cơ khí. Nhớt đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ, duy trì và kéo dài tuổi thọ cho động cơ.
Nhớt được tạo ra từ hai nguồn chính:
- Dầu thô: dầu sau khi khai thác ngoài tự nhiên sẽ được tinh lọc qua nhiều gia đoạn thành dầu gốc, sau đó pha chế với phụ gia để trở thành nhớt.
- Các hợp chất hóa học tổng hợp: Thay vì lấy từ dầu thô tự nhiên, nhớt tổng hợp được tạo ra bằng cách tổng hợp các phân tử dầu nhân tạo trong phòng thí nghiệm. Điều này giúp kiểm soát chất lượng tốt hơn, tạo ra loại dầu nhớt có độ ổn định nhiệt cao, bền lâu hơn và hiệu suất vượt trội.
II. Vai trò của nhớt đối với các dòng xe
1. Bôi trơn các chi tiết máy
Nhớt tạo một lớp màng mỏng bao phủ bề mặt các bộ phận chuyển động, giúp giảm ma sát tối đa, từ đó giúp động cơ vận hành mượt mà hơn, ít tiếng ồn và ít hao mòn.
2. Làm mát động cơ
.png)
Trong quá trình ma sát và đốt cháy nhiên liệu, động cơ sẽ sinh ra nhiệt rất lớn. Nhớt giúp hấp thụ và tản nhiệt khỏi các bộ phận máy, hỗ trợ hệ thống làm mát hoạt động hiệu quả hơn.
3. Làm sạch bên trong động cơ
Trong khi động cơ vận hành, bụi bẩn, muội than và tạp chất sẽ sinh ra. Nhớt cuốn trôi những cặn bẩn này và giữ chúng lại trong lọc nhớt, giúp động cơ luôn sạch sẽ.
4. Chống gỉ sét và ăn mòn
.png)
Nhớt tạo lớp phủ chống oxy hóa, bảo vệ các bề mặt kim loại khỏi tác động của độ ẩm, axit và các hợp chất ăn mòn sinh ra trong quá trình đốt cháy.
5. Giảm sốc, rung và va chạm động cơ
Một lớp nhớt đầy đủ trong buồng máy sẽ giúp giảm đáng kể độ rung và tiếng ồn khi xe vận hành ở tốc độ cao hoặc tải nặng.
III. 5 sai lầm mà bạn thường mắc phải khi thay nhớt
1. Chỉ thay nhớt, không thay lọc nhớt
Đây là lỗi phổ biến nhất, đặc biệt với người dùng xe máy. Trong khi nhớt là dung dịch bôi trơn, thì lọc nhớt lại đóng vai trò giữ lại các cặn bẩn, bụi kim loại, muội than hình thành trong quá trình đốt cháy và vận hành của động cơ. Việc chỉ thay nhớt mà không thay lọc sẽ khiến các tạp chất cũ vẫn còn trong hệ thống, nhanh chóng làm bẩn nhớt mới và giảm hiệu quả bôi trơn, từ đó ảnh hưởng đến khả năng làm mát, chống mài mòn của nhớt.
2. Dùng sai loại nhớt
Một quan niệm sai lầm khác là: "Nhớt còn trong, chưa đen thì chưa cần thay."
Thực tế, màu sắc không phản ánh đầy đủ chất lượng nhớt. Nhớt mới vào động cơ sẽ nhanh chóng đổi màu do hòa lẫn với muội than và cặn bẩn, nhưng vẫn có thể còn giữ được tính năng bôi trơn trong một thời gian nhất định. Ngược lại, nếu đợi đến khi nhớt quá đen, đặc hoặc có mùi khét mới thay thì đã quá trễ – lúc này nhớt có thể đã mất hoàn toàn khả năng bảo vệ động cơ, dễ gây hư hại nặng như mòn piston, bó máy, tăng nhiệt độ đột ngột.
3. Dùng loại nhớt không phù hợp với xe
Không phải loại nhớt nào cũng phù hợp với mọi loại xe. Việc sử dụng nhớt sai độ nhớt (SAE), sai tiêu chuẩn (API, JASO), hoặc dùng loại nhớt dành cho xe số cho xe tay ga (hoặc ngược lại) có thể khiến xe chạy ì, nóng máy, hao xăng, hoặc làm giảm tuổi thọ động cơ.
4. Trộn lẫn nhiều loại nhớt khác nhau
Đây là lỗi thường gặp khi người dùng tự đổ thêm nhớt vào khi cảm thấy nhớt đang thiếu hoặc khi thay nhớt tại các tiệm không xả sạch nhớt cũ trước khi đổ mới. Việc trộn lẫn nhớt khác loại – ví dụ nhớt khoáng pha nhớt tổng hợp, nhớt hãng A pha với hãng B – có thể khiến các thành phần phụ gia trong nhớt phản ứng với nhau, dẫn đến mất tính năng bôi trơn, tăng tạo cặn, giảm hiệu quả làm mát.
5. Không thay nhớt vì ít sử dụng xe
Có nhiều người có thói quen chỉ dùng xe vào cuối tuần hoặc vài ngày trong tháng, nên nghĩ rằng "không cần thay nhớt vì xe không chạy nhiều". Đây là suy nghĩ sai lầm, bởi dầu nhớt vẫn bị oxy hóa, biến chất theo thời gian kể cả khi xe đứng yên. Ngoài ra, nếu xe để lâu không sử dụng, nhớt có thể tụ cặn, tách lớp và không còn bảo vệ hiệu quả các chi tiết bên trong động cơ, khiến máy dễ bị gỉ sét hoặc ăn mòn.
IV. Lời kết
Thay nhớt là một việc tưởng như đơn giản nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến "sức khỏe" của động cơ xe – nơi được ví như trái tim của chiếc xe. Dù bạn đi xe tay ga, xe số, xe côn tay hay ô tô, thì việc hiểu và tránh những sai lầm phổ biến trong quá trình thay nhớt sẽ giúp bạn bảo vệ phương tiện tốt hơn, tiết kiệm chi phí bảo dưỡng, và quan trọng nhất là giữ cho xe luôn vận hành êm ái, bền bỉ theo thời gian. Những sai lầm như: không thay lọc nhớt, chờ đến khi nhớt đen mới thay, dùng sai loại nhớt, trộn lẫn nhiều loại dầu, hay chủ quan khi xe đi ít... đều là những “thói quen nhỏ” nhưng có thể dẫn đến “hậu quả lớn”. Đôi khi chỉ vì tiếc một lần thay nhớt đúng cách, bạn có thể đánh đổi bằng những lần sửa chữa tốn kém hoặc thậm chí là làm hư hại cả động cơ. Hãy xem việc thay nhớt đúng cách là một phần trong việc chăm sóc chiếc xe như chăm sóc chính mình – đều đặn, đúng lúc, đúng cách và đúng sản phẩm. Một động cơ sạch – khỏe – êm không chỉ giúp bạn yên tâm mỗi lần khởi động, mà còn là điều kiện tiên quyết để mỗi hành trình trở nên an toàn và trọn vẹn.
