Có những điều dù đi xa bao nhiêu năm vẫn in đậm trong tâm trí người Cà Mau xa xứ – đó là mùi khói bếp lam chiều, là tiếng mẹ trở cá trên bếp củi, là nồi cơm gạo mới thơm lừng trong gian nhà nhỏ. “Bếp lửa chiều quê” không chỉ là nơi nấu nướng, mà còn là nơi ươm giữ ký ức, nơi tình quê và tình mẹ hòa quyện trong từng làn khói, từng món ăn dân dã của bếp miệt thứ Cà Mau.
Mùi khói lam chiều hơi thở của quê hương
Chiều xuống, khi nắng cuối ngày còn vương trên rặng đước, khói bếp bắt đầu bay lên từ mái nhà lá ven sông. Mùi cá sặc khô nướng quyện cùng khói củi, lan nhẹ theo gió, len lỏi qua từng hàng cau, từng bụi chuối, gợi nhớ bao bữa cơm gia đình giản dị.
Chỉ cần nghe thoảng mùi khói ấy, người xa quê bỗng thấy lòng chùng lại như được trở về bên mâm cơm tuổi thơ, nơi có chén mắm me cay nồng, có mẹ ngồi quạt than đỏ rực, giọt mồ hôi lăn dài trên má mà nụ cười vẫn hiền hậu, ấm áp.
Nồi cơm gạo mới và những món ăn của mẹ
Ngày ấy, cơm được nấu bằng nồi đất, lửa củi reo tí tách, tiếng cơm sôi nghe vui tai lạ thường. Chỉ cần mở nắp nồi, hơi nóng bốc lên thơm ngát hương gạo mới quyện cùng mùi cá rô kho tộ hay rau đắng nấu canh chua, giản dị mà ngon đến lạ.
Không cần cao lương mỹ vị, chỉ với dăm con cá khô, trái cà dầm mắm, ít rau vườn hái vội, mẹ vẫn có thể tạo nên bữa cơm đủ đầy, đậm đà và ấm cúng. Bữa ăn ấy không chỉ no bụng, mà còn no lòng, bởi trong từng món có cả tình thương, sự tảo tần và ký ức yêu thương không thể phai.
Ký ức tuổi thơ trong gian bếp miệt thứ
Với nhiều người Cà Mau, ký ức về tuổi thơ luôn gắn liền với bếp lửa chiều quê. Đó là lúc trẻ con tụm lại quanh bếp chờ mẹ gắp miếng cá rô cháy cạnh, là lúc cha ngồi vá lại tấm lưới cá, vừa kể chuyện đồng sâu rừng đước.
Những hình ảnh ấy, giản dị mà thiêng liêng, đã trở thành một phần trong tâm hồn để dù đi xa ngàn dặm, mỗi khi nghe mùi cá khô nướng hay tiếng lửa tí tách, lòng người lại dâng lên nỗi nhớ quê da diết.
Nơi lưu giữ linh hồn quê hương Cà Mau
“Bếp lửa chiều quê” không chỉ là biểu tượng của ẩm thực miệt thứ, mà còn là nơi lưu giữ linh hồn quê hương Cà Mau. Trong làn khói lam mờ, có hình bóng người mẹ tảo tần, có nụ cười của cha, có tiếng chim gọi bầy và mùi khô cá sặc nướng thơm nồng tất cả đan xen thành bức tranh ký ức mộc mạc, thân thương.
Dù ở phương trời nào, với người Cà Mau, hương vị bếp quê vẫn là nơi để trở về nơi khởi nguồn của tình yêu, của ký ức, và của niềm tự hào về một vùng đất hiền hòa, mặn mòi mà sâu sắc.
