Miền Tây không chỉ được biết đến bởi sông nước hữu tình hay những vườn trái cây trĩu quả, mà còn bởi những món ngon mang đậm dấu ấn quê nhà. Trong đó, Nem Lai Vung (Đồng Tháp) là một trong những niềm tự hào của người dân miệt sông nước. Từ những gánh hàng rong ven đường năm nào, món nem chua giản dị ấy đã vươn mình trở thành đặc sản trứ danh miền Tây, gói ghém trong đó cả một hành trình dài của hương vị, ký ức và tình người.
Những ngày đầu - gánh nem bên con đường đất
Hơn nửa thế kỷ trước, ở vùng Lai Vung nơi phù sa trù phú, người dân quanh năm sống bằng nghề nông. Trong những buổi chợ quê, người ta bắt gặp hình ảnh mấy gánh nem nhỏ, treo lủng lẳng từng xâu nem hồng hồng thứ quà quê đơn giản mà lạ miệng.
Từng miếng thịt heo tươi được băm nhuyễn, trộn với bì, tỏi, tiêu rồi gói trong lá chùm ruột, lá vông, lá chuối non. Người dân ủ nem tự nhiên, để lên men nhờ khí trời cái vị chua nhẹ, dai giòn, pha chút cay của ớt và mùi tỏi nồng nàn ấy đã chinh phục bất kỳ ai đi ngang qua gánh hàng nhỏ.
Ký ức hương vị - vị chua thanh của đất, vị ngọt tình người
Tôi còn nhớ, thuở nhỏ, mỗi lần theo má ra chợ Lai Vung, tôi luôn háo hức khi được mua một xâu nem treo trên xe đạp. Má nói: “Nem chỗ cô Ba ngon lắm, chua vừa, thơm thịt, cay nồng cay ớt mà ăn với lá ổi là hết sẩy.”
Miếng nem ấy, tưởng chừng đơn giản, nhưng lại gói trọn hồn quê. Cái chua thanh là vị của đất, vị ngọt là tình người, còn màu hồng trong veo của nem là màu của tấm lòng người làm nghề mộc mạc, thật thà và yêu lao động.
Từ món ăn quê đến thương hiệu đặc sản miền Tây
Theo năm tháng, Nem Lai Vung không chỉ còn là món quà quê, mà trở thành thương hiệu đặc sản nổi tiếng của Đồng Tháp. Những hộ làm nem nhỏ lẻ dần tập hợp lại, hình thành làng nghề, rồi xây dựng nhãn hiệu tập thể “Nem Lai Vung” được công nhận trên cả nước.
Người Lai Vung vẫn giữ cách làm cũ đó là ủ nem bằng tay, không dùng hóa chất, chỉ thay đổi bao bì và cách bảo quản để phù hợp với thời đại. Nhờ vậy, món nem ấy vừa mang nét truyền thống quê hương, vừa đáp ứng nhu cầu của du khách hiện nay.
Ngày nay, đi khắp miền Tây, từ bến phà Sa Đéc, chợ Cao Lãnh đến sân bay Cần Thơ, đâu đâu cũng thấy bóng dáng của Nem Lai Vung một món quà quê đã “lên ngôi” thành biểu tượng.
Giữ hồn quê trong từng chiếc nem
Giữa nhịp sống hiện đại, khi người ta dễ quên mất những món ăn cũ, người Lai Vung vẫn âm thầm giữ gìn hương vị truyền thống ấy. Họ không chỉ làm ra món nem ngon, mà còn giữ lại ký ức, giữ lại câu chuyện của quê hương.
Bởi với người miền Tây, nem không chỉ là món ăn, mà còn là một lát cắt ký ức nơi gói ghém mùi khói bếp, nụ cười của mẹ, và hương vị của những ngày quê xưa.
Từ một gánh nem ven đường năm nào đến thương hiệu nổi danh khắp miền Tây, Nem Lai Vung không chỉ là niềm tự hào của Đồng Tháp, mà còn là minh chứng cho sự bền bỉ, sáng tạo và nghĩa tình của người dân miền sông nước. Mỗi khi cắn vào miếng nem chua, nghe vị chua dịu lan trên đầu lưỡi, là như được trở lại với tuổi thơ, với quê nhà nơi có khói lam chiều và nụ cười hiền hậu của người gói nem năm ấy.
